FARKLI NERGİS KÜLTÜR ÇEŞİTLERİ SOĞANLARININ IN VITRO ANTİOKSİDAN, ASETİLKOLİNESTERAZ ve BÜTİRİLKOLİNESTERAZ AKTİVİTELERİ

Asetilkolinesteraz (AChE) ve bütirilkolinesteraz (BChE) inhibisyonu, beyinde β-amiloit birikimini azaltmak asetilkolin kullanımını artırmada, yani Alzheimer hastalığının (AD) tedavisinde önemli hedeflerden biridir. Oksidatif stres nedeniyle oluşan serbest radikallerin nöron metal akümülasyonuna verdiği hasar AD’nin patojeneziyle doğrudan ilişkilidir. Amaryllidaceae familyası üyelerinin (Galanthus, Leucojum v.b.) içerdiği galantamin, senile demansın kullanılan AChE inhibitörlerinden Bu çalışmada, bu familyanın üyesi nergis (Narcissus L.) kültür çeşitlerinin soğanlarına ait metanol:kloroform (1:1 (v:v)) ekstrelerinin, toplam fenolik madde polifenol içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca ekstrelerin in vitro antioksidan aktiviteleri, BChEe inhibisyonları ile tedavisi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Ekstrelerin miktarları 20.78 ± 0.25 57.97 0.49 mg gallik asit eşdeğeri (GAE)/g ekstre olarak tespit edilmiş, miktarı bakımından en zengin çeşidinin ‘Golden Ducat’ olduğu görülmüştür. Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi-Diyod Dizisi Dedektörü (DDD) çeşitlere göre belirlenen asitler, Ducat’, protokateşik asit; Harvest’, para-hidroksibenzoik ‘Carlton’, klorojenik ‘Cheerfulnes’, para-kumarik ‘Einstein’, ferulik şeklindedir. DPPH radikal süpürücü etki açısından ‘Einstein’ inhibisyon değeri 23.65 0.73 (9.6 × 10-4 derişimde), ‘Cheerfulnes’ 26.69 1.04 (1.8 10-3 derişimde) 28.51 0.1 (3.6 bulunmuştur. ‘Carlton’ çeşidinden elde edilen 0.2 mg/mL derişimde %14.61 yüksek şelatlayıcı göstermiştir (Etilendiamin Tetraasetik Asit (EDTA): 77.84). ‘Strong Gold’ çeşidi ekstresi 1.19 (mg/mL) %50 Etkili Derişim (EC50) indirgeyici güç ölçümünde diğer türlere daha (Bütil Hidroksi Toluen (BHT)’nin Derişimi (EC50): 0.21), askorbik EC50: 0.094). AChE’nin inhibitor etkisi, ‘Tête-à-Tête’ çeşidi, 200 µg/mL %53.36 (aynı donepezil % 92.077) BChE inhibitör tayininde ise yine %30.25 100 %26.8 göstermiştir.